Terapię logopedyczną poprzedza diagnoza, podczas której sprawdzam lateralizację, czyli dominację oka, ucha, ręki i nogi oraz przeprowadzam wywiad z rodzicem, a także przeglądam wszelką udostępnioną mi dokumentację medyczną pacjenta, opinie oraz orzeczenia wydane przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną, jeśli rodzice takimi dysponują. W razie wątpliwości i potrzeby kieruję dziecko na badania w celu sprawdzenia, czy pacjent ma niedosłuch oraz zlecam badania neurologiczne (jeśli widzę taką konieczność). Kolejnym krokiem jest sprawdzenie pionizacji języka, czyli patrzę, czy dziecko potrafi unieść język do podniebienia górnego i zrobić tzw. kobrę.

Jeśli widzę potrzebę podcięcia wędzidełka, zgłaszam to rodzicowi i wspólnie z nim podejmuję decyzję, czy dziecko powinno być poddane zabiegowi. Kolejno sprawdzam następujące obszary funkcjonowania pacjenta: wymowę głosek, słuch fonemowy, rozumienie poleceń, percepcję wzrokową, zasób słownictwa, umiejętność budowania zdań i dłuższych wypowiedzi ustnych, umiejętność dostrzegania relacji przestrzennych (np. posługiwanie się przyimkami „nad”, „pod”, „za”, „przed” itd.) , czasowych (np. rozumienie i stosowanie przysłówków: „wczoraj”, „dzisiaj”, jutro”, „rano”, „wieczorem”, itd.) przetwarzania lewopółkulowego oraz prawopółkulowego mózgu, kategoryzowania, myślenia analogicznego, logicznego, sytuacyjnego oraz abstrakcyjnego, odczytywania oraz wyrażanie emocji, sprawność grafomotoryczną. Jeśli pacjentem jest dziecko w wieku szkolnym sprawdzam umiejętność czytania ze zrozumieniem, pisania oraz tworzenia wypowiedzi pisemnych, w tym poprawność językową, orograficzną, interpunkcyjną oraz czytelność pisma.

Ustalam, czy pacjent posiada w odpowiednich obszarach funkcjonowania oraz komunikacji, te umiejętności, które są adekwatne do jego wieku metrykalnego, czyli liczonego od daty urodzenia. Jeśli zauważam jakieś odstępstwa, ustalam wiek rozwojowy dziecka. Na przykład jeśli pacjent sześcioletni nie potrafi poprawnie wymówić wszystkich głosek, zgłaszam rodzicowi, na jakim etapie jest dziecko. Może się okazać, że dziecko sześcioletnie potrafi poprawnie wymawiać tylko te głoski, które są charakterystyczne według normy rozwojowej dla trzylatka, a nie wykształcił wszystkich pozostałych, które powinien opanować do tej pory. Wówczas informuję rodzica, że pomimo iż dziecko ma sześć lat zgodnie z datą urodzenia, jego rozwój zdolności artykulacyjnych jest na poziomie trzylatka i w toku terapii logopedycznej będę dążyła do wyrównania deficytów, aby dziecko opanowało takie umiejętności, które powinno mieć zgodnie ze swym wiekiem na podstawie daty urodzenia.

Kolejnym krokiem jest zaplanowanie terapii dostosowanej indywidualnie do potrzeb dziecka i jego deficytów oraz jej realizowanie, oczywiście w sposób elastyczny – modyfikowanie w zależności od postępów i stopnia osiąganych efektów. Po sprawdzeniu umiejętności we wszystkich wymienionych wyżej obszarach i ustaleniu poziomu rozwoju dziecka dobieram metody motywowania do terapii i rozwijania zaburzonych obszarów.
W swej terapii logopedycznej zawsze biorę pod uwagę to, jak pacjent radzi sobie w przedszkolu, w zerówce, w szkole, w komunikacji z rówieśnikami. Jest to dla mnie jeden z najważniejszych wyznaczników do opracowania terapii dla dziecka. Na przykład w rozmowie z rodzicem czy dzieckiem dowiaduję się, że pacjent zastępujący głoskę „r” głoską „l” ma trudności z zapamiętaniem nowych wyrazów nauczanego w zerówce języka obcego.

Wówczas wplatam w terapię logopedyczną ćwiczenia powtarzania pseudowyrazów (wyrazów nowych utworzonych na potrzeby terapii jak „samsiokretka”) w celu stymulowania dziecka do opanowywania nowych słów, zwłaszcza tych z „r”, bo przecież nauka języka to tak naprawdę opanowywanie nowych słów, ich brzmienia i zapisu. Jednocześnie mam świadomość, że zapamiętywanie nowego słownictwa jest istotne podczas nauki szkolnej – imiona i nazwiska, przezwiska bohaterów literackich poznawanych w ramach edukacji polonistycznej, nazwy geograficzne, przydomki postaci historycznych, nowe wyrazy poznawane w ramach nauki drugiego języka na dalszym etapie edukacyjnych, ale też nowe, mniej popularne imiona i nazwiska koleżanek i kolegów nierzadko pochodzących z innego kraju.

Zawsze patrzę na mojego pacjentka logopedycznego jak na osobę, która będzie musiała radzić sobie w komunikacji z otoczeniem, ale też przez długą część swojego życia w szkole na różnych przedmiotach, odpowiadać na ocenę, pisać sprawdziany oraz egzaminy oraz nieustannie wypowiadać się. Stąd podczas prowadzonej terapii logopedycznej dobieram metody, formy, materiał ćwiczeniowy z uwagi trudności szkolne.

Ważna zasadą w stosowanej przeze mnie terapii jest praca na materiale obrazkowym, tematycznym, przestrzennym, atematycznym, literowym, tekstach do czytania, wykorzystywanie historyjek obrazkowych do kształcenia nazywania i wyrażaniem relacji czasowych, przestrzennych, układanek lewopółkulowych, umiejętności czytania do rozwoju mowy, ale bez korzystania z komputera podczas zajęć oraz ćwiczeń interaktywnych dostępnych w internecie.